เกร็ดน่ารู้จาก “คดีเหมืองทองอัครา”

เกร็ดน่ารู้จาก “คดีเหมืองทองอัครา”

ความเชื่อมโยงของคดี Kingsgate กับ ISDS

• ความตกลงระหว่างประเทศเพื่อส่งเสริมและคุ้มครองการลงทุนอาจอยู่ได้ในหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น สนธิสัญญาการลงทุนแบบทวิภาคี (Bilateral Investment Treaty หรือ BIT) สนธิสัญญาแบบพหุพาคี (Multilateral investment treaty) หรือ บทว่าด้วยการลงทุนในข้อตกลงเขตการค้าเสรี
• คดีเหมืองทองอัคราฯ นี้ Kingsgate เสนอข้อพิพาทต่อคณะอนุญาโตตุลาการโดยอ้าง Article 917 ของ Thailand – Australia Free Trade Agreement หรือ TAFTA
• Article 917 ของ TAFTA เป็นเรื่องเกี่ยวกับการระงับข้อพิพาทโดยสรุปพอสังเขปได้ว่า หากข้อพิพาทที่เกิดขึ้นระหว่างรัฐภาคีหนึ่งกับนักลงทุนของอีกรัฐภาคีหนึ่ง ไม่สามารถระงับได้โดยการปรึกษาหารือ (Consultation) หรือ การเจรจาต่อรอง (Negotiation) แล้ว คู่พิพาทฝ่ายนักลงทุนสามารถเสนอเรื่องให้           คณะอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศที่ไม่อิงหรือขึ้นตรงกับสถาบันใด (an international ad hoc arbitral tribunal) ภายใต้ข้อบังคับว่าด้วยการอนุญาโตตุลาการของ UNCITRAL
• Article นี้ มีลักษณะเป็นบทบัญญัติว่าด้วยการระงับข้อพิพาทระหว่างนักลงทุนและรัฐ หรือ Investor – state dispute settlement clause หรือ ISDS Clause
• ISDS Clause เป็นบทบัญญัติว่าด้วยการระงับข้อพิพาทระหว่างนักลงทุนกับรัฐ โดยเป็นเรื่องพื้นฐานที่ปรากฎทั้งในสนธิสัญญาการลงทุนแบบทวิภาคี (BIT) หรือ ความตกลงเขตการค้าเสรี (FTA) ส่วนมากอาจมีการกำหนดให้คู่พิพาทปรึกษาหารือ หรือเจรจาต่อรองก่อนที่จะสิ้นสุดโดยกระบวนการอนุญาโตตุลาการ  (ทั้งนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงการที่จะไม่ได้รับความคุ้มครองโดยศาลภายในของแต่ละประเทศ) การเข้าสู่กระบวนการอนุญาโตตุลาการ บางสนธิสัญญาหรือความตกลงอาจกำหนดให้ขึ้นกับการเลือกของนักลงทุน หรือคู่พิพาททั้งสองฝ่ายอาจตกลงร่วมกันก็ได้
• ISDS ถือเป็นเรื่องที่มีความสำคัญในเรื่องการลงทุนระหว่างรัฐและนักลงทุนเป็นอย่างมาก รวมทั้งเป็นเรื่องเฉพาะทางที่มีความแตกต่างจากข้อสัญญาอนุญาโตตุลาการที่คุ้นชินกันในกรณีปกติ หากสนใจสามารถเข้าอบรมหลักสูตร ISDS ได้

กระบวนการอนุญาโตตุลาการกับคดีเหมืองทองอัคราฯ

• เข้าสู่กระบวนการอนุญาโตตุลาการ โดยอ้างอิงมาตรา 917 ของ TAFTA
• มาตรา 917 (2) (b) กำหนดให้ใช้ คณะอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศเฉพาะกิจ (ซึ่งไม่ขึ้นกับสถาบันหรือหน่วยงานที่ให้บริการด้านการอนุญาโตตุลาการใดๆ)
• นอกจากนี้ยังกำหนดให้ใช้ข้อบังคับว่าด้วยการอนุญาโตตุลาการของ UNCITRAL ซึ่งจะกำหนดรายละเอียดเกี่ยวกับการดำเนินกระบวนการอนุญาโตตุลาการตั้งแต่เริ่มต้นจนกระทั่งสิ้นสุดกระบวนการฯ
• กระบวนการอนุญาโตตุลาการทั้งหมดในคดีนี้จะต้องเป็นไปตามข้อบังคับดังกล่าว เช่น เมื่อไม่สามารถ  ตกลงกันได้ว่าจะแต่งตั้งผู้ใดเป็นประธานคณะอนุญาโตตุลาการ ข้อบังคับนี้ก็จะกำหนดให้เลขาธิการของ Permanent Court of Arbitration เข้ามามีบทบาทในกระบวนการแต่งตั้งดังกล่าว (Article 6-8 of UNCITRAL Arbitration rules)

---

สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจาก THAC ได้ที่ !