สนธิสัญญาการลงทุนทวิภาคีสิงคโปร์-อินโดนีเซีย

สนธิสัญญาการลงทุนทวิภาคีสิงคโปร์-อินโดนีเซีย

สนธิสัญญาการลงทุนทวิภาคีสิงคโปร์-อินโดนีเซีย หรือ (Singapore-Indonesia Bilateral Investment Treaty) ฉบับใหม่ได้มีผลบังคับใช้แล้วอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2021 และเป็นการแทนที่สนธิสัญญาฉบับก่อนหน้าซึ่งได้ลงนามไปเมื่อเดือนมิถุนายน 2006 และได้สิ้นสุดลงไปแล้วเมื่อเดือนมิถุนายน 2016 ซึ่งสนธิสัญญาดังกล่าวเป็นการอัพเดทกฎเกณฑ์ที่เกี่ยวกับการลงทุนของทั้งสองประเทศ ซึ่งสนธิสัญญาทวิภาคีฉบับนี้ได้มีการนำเสนอกลไกการรระงับข้อพิพาทหลายชั้น (multi-tiered dispute resolution mechanism) ทั้งนี้นาย Retno Marsudi รัฐมนตรีต่างประเทศอินโดนีเซียกล่าวว่า การลงทุนทวิภาคีหรือ Two-Way Investment คาดว่าจะเพิ่มขึ้นระหว่าง 18%-22% ในอีกห้าปีข้างหน้าภายใต้ข้อตกลงนี้ ซึ่งอาจแปลงเป็นเงินลงทุนมูลค่ากว่า 2 แสนล้านดอลลาร์ภายในปี 2030

อินโดนีเซียและสิงคโปร์มีความร่วมมือที่สำคัญในหลายภาคส่วนแม้จะเกิดการระบาดของ COVID-19  สิงคโปร์ก็ยังเป็นแหล่งการลงทุนจากต่างประเทศอันดับต้น ๆ ของอินโดนีเซีย ข้อมูลอย่างเป็นทางการได้เปิดเผยว่า ในปี 2020 มูลค่าการลงทุนของสิงคโปร์ในอินโดนีเซียสูงถึง 9.8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้น 50.76% จาก 6.5 พันล้านดอลลาร์ในปี 2019  นอกเหนือไปจากนี้ ข้อมูลจากสำนักงานประสานงานการลงทุน (Investment Coordinating Agency หรือ BKPM) ระบุว่าการลงทุนของสิงคโปร์คิดเป็นร้อยละ 40 ของการลงทุนจากต่างประเทศในอินโดนีเซียในช่วงไตรมาสแรกของปี 2020

ทั้งนี้ ประเทศต่าง ๆ เช่น จีน สหรัฐอเมริกา และหลายประเทศในยุโรปก็ลงทุนในอินโดนีเซียผ่านศูนย์กลางในสิงคโปร์เช่นกัน

ภายใต้สนธิสัญญานี้ นักลงทุนจากนักลงทุนจากอินโดนีเซียและสิงคโปร์ที่ลงทุนในทั้งสองประเทศจะได้รับการคุ้มครองทางกฎหมายโดยเฉพาะ รวมไปถึงการระงับข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ ซึ่งสนธิสัญญานี้เป็นการเพิ่มความมั่นใจให้แก่นักลงทุน ทั้งนี้เนื่องมาจากการให้ความคุ้มครองทางกฎหมายแก่นักลงทุนทั้งอินโดนีเซียและสิงคโปร์ โดยเป็นการสร้างความสมดุลระหว่างสิทธิและภาระผูกพันของผู้ลงทุนและสถานะของประเทศที่ได้รับการลงทุน (Host State of Investment)  สนธิสัญญานี้ช่วยเสริมข้อตกลงการหลีกเลี่ยงภาษีซ้อน หรือ Double Taxation Avoidance Agreement  (DTAA) ฉบับปรับปรุงที่ลงนามในเดือนกุมภาพันธ์ 2020 โดยที่อัตราภาษีจากกำไรของสาขาลดลงจาก 15%  เป็น 10%  และอัตราภาษีสำหรับค่าลิขสิทธิ์สำหรับงานวรรณกรรม ศิลปะ และภาพยนตร์ที่มีลิขสิทธิ์ และ 8%สำหรับการใช้อุปกรณ์อุตสาหกรรม วิทยาศาสตร์ หรือเชิงพาณิชย์ ลดลงจาก 15% เป็น 10%

นอกเหนือไปจากนี้ หลักการที่สำคัญอีกสองประการของสนธิสัญญาฉบับนี้คือการ การปฏิบัติต่อชาติ (national treatment)  และการปฏิบัติต่อชาติที่โปรดปรานที่สุด (most favoured nation treatment)  ภายใต้หลักการข้อแรก อินโดนีเซียและสิงคโปร์ต้องปฏิบัติต่อกันอย่างเท่าเทียมกันในด้านการจัดการ ความประพฤติ การดำเนินงาน และการขายหรือการจำหน่ายเงินลงทุนอื่น ๆ ในขณะเดียวกัน ภายใต้หลักการที่สอง ประเทศหนึ่งไม่จำเป็นต้องขยายสิทธิพิเศษหรือสิทธิพิเศษไปยังอีกประเทศหนึ่งตามข้อตกลงการลงทุนทวิภาคีที่ลงนามก่อนสนธิสัญญาหรือข้อตกลงใด ๆ กับผู้ที่ไม่ใช่ภาคีในภูมิภาคทางภูมิศาสตร์เดียวกันที่ออกแบบมาเพื่อส่งเสริมความร่วมมือระดับภูมิภาคในกรอบของโครงการเฉพาะ

ผู้ที่ได้รับการคุ้มครองภายใต้สนธิสัญญาทวิภาคี

สนธิสัญญาทวิภาคีนี้รับประกันการคุ้มครอง (guarantees the protection) การลงทุนที่มีอยู่ ณ วันที่ 9 มีนาคม 2021 และการลงทุนหลังจากนั้น โดยที่การลงทุนทีได้รับความคุ้มครองภายใต้สนธิสัญญานี้ให้รวมถึง หุ้น (stocks) หุ้น (Shares) รวมไปถึงกรรมสิทธิ์หุ้นส่วนในบริษัทห้างร้านหรือองค์กรรวมถึงการอ้างสิทธิ์ในเงินที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจและภายใต้สัญญาที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตาม การลงทุนต้องมี “ลักษณะของการลงทุน เช่น ความคาดหวังในผลกำไร และความมุ่งมั่นต่อเงินทุน” อย่างไรก็ดี บริษัท Holding  จะไม่ได้รับการคุ้มครองหากบริษัทไม่มีการดำเนินธุรกิจในรัฐของตน ซึ่งหมายความว่าการลงทุนในสิงคโปร์โดยบริษัทที่จัดตั้งขึ้นในอินโดนีเซียซึ่งไม่มีการดำเนินธุรกิจในอินโดนีเซียจะไม่ได้รับการคุ้มครองและในทางกลับกันเช่นเดียวกัน นอกจากนี้ นักลงทุนจากประเทศที่สามที่ไม่มีความสัมพันธ์ทางการฑูตกับสิงคโปร์หรืออินโดนีเซียอาจไม่มีสิทธิได้รับการคุ้มครอง ตัวอย่างเช่น นักลงทุนชาวอิสราเอลที่ลงทุนในอินโดนีเซียผ่านสิงคโปร์จะไม่ได้รับการคุ้มครองเนื่องจากอินโดนีเซียไม่มีความสัมพันธ์ทางการทูตกับอิสราเอล

การระงับข้อพิพาท

ในสนธิสัญญาฉบับก่อนหน้านี้ คู่พิพาทหรือนักลงทุนสามารถเลือกวิธีระงับข้อพิพาทเช่น การเข้ากระบวนการศาล หรือการไปที่ศูนย์อนุญาโตตุลาการระดับภูมิภาคในอาเซียน หรือการอนุญาโตตุลาการโดย ICSID

สนธิสัญญามีการกำหนดกลไกการระงับข้อพิพาททางเลือกไว้หลายระดับ ได้แก่การไกล่เกลี่ย (mediation) การให้คำปรึกษาหารือ (consultation) และการอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ  ซึ่งการไกล่เกลี่ยนั้นเป็นการเข้าสู่กระบวนการโดยสมัครใจ และค่าใช้จ่ายของการไกล่เกลี่ยนั้นเป็นของคู่พิพาททั้งสองฝ่าย

สรุปการปรับปรุงที่สำคัญของสนธิสัญญาการลงทุนทวิภาคีสิงคโปร์-อินโดนีเซีย 2021

1. คำจำกัดความที่ชัดเจนของ “การลงทุน” ที่กว้างขึ้น ซึ่งรวมถึงสัญญาการก่อสร้าง การผลิตหรือการแบ่งรายได้ ใบอนุญาต การอนุญาต ใบอนุญาต และสิทธิ์ที่คล้ายกันซึ่งได้รับตามกฎหมายภายในที่บังคับใช้ และทรัพย์สินที่จับต้องได้หรือจับต้องไม่ได้อื่น ๆ อย่างไรก็ตามสินทรัพย์ดังกล่าวต้องมีลักษณะของการลงทุน
2. มาตรา 5 ของสนธิสัญญาได้วางหลักว่า สนธิสัญญาจะไม่ถูกตีความเพื่อบังคับรัฐให้ขยายผลประโยชน์ของรัฐอื่น ๆ ของการปฏิบัติ สิทธิพิเศษใด ๆ แก่ผู้ลงทุน หรือสิทธิพิเศษจากข้อตกลงการลงทุนทวิภาคีที่เริ่มต้น ลงนาม หรือมีผลใช้บังคับก่อนที่จะมีผลใช้บังคับของสนธิสัญญาทวิภาคีนี้
3. มาตรา 8 ของสนธิสัญญาได้วางหลักในข้อจำกัดในการโอนสินทรัพย์ โดยชี้แจงสถานการณ์ที่รัฐอาจขัดขวางไม่ให้ผู้ลงทุนโอนสินทรัพย์ออกจากรัฐดังกล่าวผ่านการใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการล้มละลาย การล้มละลายหรือการคุ้มครองสิทธิของเจ้าหนี้ การซื้อขายหลักทรัพย์ ฟิวเจอร์ส ออปชั่น หรืออนุพันธ์ ความผิดทางอาญาหรือทางอาญา
4. มาตรา 11 ของอนุสัญญาได้กล่าวถึงสิทธิในการควบคุมซึ่งกำหนดไว้โดยชัดแจ้งถึงสิทธิของรัฐในการควบคุมภายในอาณาเขตของตนเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของนโยบายที่ชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งจะไม่ถือว่าเป็นการละเมิดภาระผูกพันภายใต้สนธิสัญญา
5. มาตรา 17 ได้วางหลักเกี่ยวกับระยะเวลาการปรึกษาหารือล่วงหน้าก่อนอนุญาโตตุลาการนานขึ้นระหว่างนักลงทุนที่เป็นข้อพิพาทและรัฐ โดยได้ให้ให้ระยะเวลาการปรึกษาหารือ 1 ปีก่อนที่นักลงทุนจะยื่นข้อพิพาทต่ออนุญาโตตุลาการหรือศาลระดับประเทศที่เกี่ยวข้อง

ที่มา:

• https://www.aseanbriefing.com/news/the-indonesia-singapore-bilateral-investment-treaty-comes-into-effect/
• https://globalarbitrationnews.com/singapore-indonesia-bilateral-investment-treaty/
• https://hsfnotes.com/indonesia/2021/03/17/new-procedural-rights-for-investors-as-indonesia-singapore-bit-comes-into-force/
• https://www.theonlinecitizen.com/2021/03/12/four-key-points-from-the-ratification-of-the-indonesia-singapore-bilateral-investment-treaty/
• https://www.mondaq.com/international-trade-investment/1013950/indonesia-ratified-the-indonesia-singapore-bilateral-investment-treaty

สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจาก THAC ได้ที่ !