Belt & Road Initiative กับกระบวนการอนุญาโตตุลาการ (2)

Belt & Road Initiative กับกระบวนการอนุญาโตตุลาการ (2)

Belt & Road Initiative (BRI) นั้นเป็นการเชื่อมต่อทางการค้าระหว่างประเทศจีนและประเทศอื่น ๆ มากกว่า 70 ประเทศ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อเชื่อมโยงเศรษฐกิจและการค้าไม่ว่าจะเป็นทางบกหรือทางทะเล

Belt นั้นหมายถึงการเชื่อมโยงทางเศรษฐกิจและการขนส่งทางบกซึ่งเชื่อมต่อจีนไปยังเอเชียกลางผ่านทางยุโรปโดยถนนเศรษฐกิจ 6 เส้นทาง ในขณะที่ Road นั้นหมายถึงเครือข่ายเส้นทางการเดินเรือทางพาณิชย์นาวีซึ่งเชื่อมต่อระหว่างเอเชีย มหาสมุทรอินเดีย ตะวันออกกลาง แอฟริกาและยุโรป

ทั้งนี้เนื่องจาก BRI นั้นมีลักษณะเป็นการลงทุนในเชิงการค้าและพาณิชย์ระหว่างประเทศนอกเหนือไปจากประเทศจีน ไม่ว่าจะเป็นในด้านของผู้ลงทุนหรือผู้พัฒนารวมไปการลงทุนในระดับประเทศ ดังนั้นการระงับข้อพิพาททางการค้าโดยการอนุญาโตตุลาการจึงเป็นทางเลือกที่ดีในการระงับข้อพิพาท

กลไกการระงับข้อพิพาทที่เกิดขึ้นจาก Belt & Road Initiative

เป็นที่แน่นอนว่า หากข้อพิพาทนั้นเกิดขึ้นระหว่างคู่พิพาทฝ่ายจีนด้วยกันนั้น การระงับข้อพิพาทอาจทำได้ด้วยกระบวนการยุติธรรมภายในประเทศ หากแต่ในกรณีที่ข้อพิพาทนั้นมีลักษณะระหว่างประเทศ อาทิเช่น เป็นจีนฝ่ายหนึ่ง และประเทศที่สามอีกฝ่ายหนึ่ง คู่พิพาทนั้นอาจจะตกลงกันยื่นเรื่องเพื่อเข้าสู่กระบวนการพิจารณาไปยังศาลที่มีเขตอำนาจตามที่ต้องการ เช่น ฮ่องกง ลอนดอน สิงคโปร์หรือนิวยอร์ก อย่างไรก็ตาม หลายฝ่ายมักมีข้อกังขาหากเป็นการเลือกสถานที่จากฝ่ายจีนเกี่ยวกับการเข้าแทรกแซงทางการเมืองจากจีนที่เกี่ยวข้องกับการออกคำชี้ขาดอนุญาโตตุลาการ [SC1] 

ดังนั้นการระงับข้อพิพาทโดยการอนุญาโตตุลาการจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ได้รับความนิยมเมื่อมีข้อพิพาทที่เกี่ยวข้อง BRI ทั้งนี้ทางจีนเองก็มองว่าการระงับข้อพิพาทโดยกระบวนการอนุญาโตตุลาการนั้นเป็นการระงับข้อพิพาทที่มีความเหมาะสม

ศาลจีนและ Belt & Road Initiative

ทั้งนี้เนื่องจากจีนนั้นใช้กฎหมายแม่แบบของคณะกรรมาธิการสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายการค้าระหว่างประเทศ (UNCITRAL) และข้อบังคับอนุญาโตตุลาการของ UNCITRAL จึงทำให้จีนนั้นไม่ได้รับความนิยมในการดำเนินกระบวนการอนุญาโตตุลาการ ทั้งนี้รัฐบาลจีนและสถาบันอนุญาโตตุลาการของจีนนั้นก็ได้มีมาตรการอำนวยความสะดวกในการดำเนินกระบวนอนุญาโตตุลาการที่เกี่ยวข้องกับ BRI โดยศาลอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศในเขตกานเจียงใหม่ หรือ The International Arbitration Court in Ganjiang New District (IACG) เป็นหนึ่งในสถาบันอนุญาโตตุลาการที่ตั้งขึ้นเพื่อสถานการณ์ดังกล่าว

อีกทั้งเมื่อวันที่ 29 มิถุนายน 2018 จีนได้จัดตั้งศาลาณิชย์ระหว่างประเทศหรือ International Commercial Court of China (CICC) ขึ้นในเซินเจิ้นและซีอาน โดยที่ศาลที่เซินเจิ้นนั้นจะทำการระงับข้อพิพาททางพาณิชย์นาวี ส่วนศาลที่ซีอานนั้นจะระงับข้อพิพาทที่เกิดขึ้นทางบก

อย่างไรก็ตาม การจะเข้าสู่กระบวนการพิจารณาของศาลเหล่านี้ ทั้งสองฝ่ายจะต้องตกลงที่จะยุติข้อพิพาทของตนต่อศาลประชาชนสูงสุดของสาธารณรัฐประชาชนจีน และทุนทรัพย์พิพาทนั้นจะต้องมีมูลค่ามากกว่า 300 ล้านหยวน

เขตปกครองพิเศษฮ่องกงกับจุดยืนที่เป็นเอกลักษณ์ในฐานะศูนย์ระงับข้อพิพาท Belt & Road Initiative

จากสถิติของธนาคารโลกในปี 2016 นั้น ฮ่องกงนั้นมีความอิสระของตุลาการสูงมาก ทำให้ได้รับการจัดอันดับเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความโปร่งใสและมีประสิทธิภาพในการระงับข้อพิพาทสูง

ทั้งนี้เนื่องจากฮ่องกงนั้นถือเป็นส่วนหนึ่งของจีนภายใต้ “หนึ่งประเทศสองระบบ” หรือ “one country two systems” แต่ก็มีระบบกฎหมายและการปกครองที่แตกต่างไปจากประเทศจีนแผ่นดินใหญ่ รวมไปถึงความมีประสิทธิภาพของกระบวนการยุติธรรม รวมไปถึงการยอมรับและบังคับใช้คำชี้ขาดอนุญาโตตุลาการซึ่งกันและกันระหว่างจีนแผ่นดินใหญ่และฮ่องกง ทำให้ฮ่องกงนั้นเป็นสถานที่นั่งพิจารณาที่ได้รับความนิยมในการระงับข้อพิพาท BRI

นอกเหนือไปจากนี้ ศูนย์อนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศของฮ่องกง (The Hong Kong International Arbitration Centre ‘HKIAC’) นั้นได้มีข้อบังคับอนุญาโตตุลาการที่เกี่ยวข้องกับ BRI โดยเฉพาะ ทั้งนี้ HKIAC นั้นมีประสบการณ์ในการระงับข้อพิพาท BRI โดยในปี 2013 นั้น HKIAC ได้ดำเนินกระบวนพิจารณาข้อพิพาทเป็นจำนวน 362 คดีที่เกี่ยวข้องกับ BRI โดย BRI โดยหนึ่งในสามของคดีที่เกี่ยวข้องกับคู่สัญญาจากจีนแผ่นดินใหญ่[1] 

ทั้งนี้ข้อพิพาทอนุญาโตตุลาการ BRI ที่ดำเนินกระบวนพิจารณาผ่าน HKIAC นั้นมีทั้งกรณีพิพาททางการเงิน รวมไปถึงข้อพิพาทด้านการก่อสร้าง ข้อพิพาททางทะเลและการค้า

การดำเนินกระบวนพิจารณาผ่าน HKIAC นั้นคู่พิพาทสามารถเลือกอนุญาโตตุลาการของตนได้โดยไม่จำกัดเฉพาะแต่อนุญาโตตุลาการที่อยู่ในคณะอนุญาโตตุลาการหรือรายชื่ออนุญาโตตุลาการที่ดูแลโดย HKIAC

ที่มา:

• https://iccwbo.org/dispute-resolution-services/belt-road-dispute-resolution/
• https://www.nortonrosefulbright.com/en-au/knowledge/publications/21794480/belt-and-road-initiative
• https://www.nortonrosefulbright.com/en-au/knowledge/publications/7b9bd0cc/belt-and-road-initiative-disputes–bumps-in-the-road
• https://www.hfw.com/downloads/HFW-The-Belt-and-Road-Initiative-Dispute-Resolution-along-The-Belt-And-Road-August-2018.pdf
• https://scholarship.law.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1035&context=alr
• https://www.ibanet.org/Article/NewDetail.aspx?ArticleUid=9f47d765-a442-4375-b13f-9934984489d3
• https://disputescentre.com.au/resolving-belt-and-road-disputes-through-alternative-dispute-resolution/#_ftn1
• https://www.oecd.org/finance/Chinas-Belt-and-Road-Initiative-in-the-global-trade-investment-and-finance-landscape.pdf
• https://www.lowyinstitute.org/sites/default/files/documents/Understanding%20China’s%20Belt%20and%20Road%20Initiative_WEB_1.pdf

---

• [1] http://www.hkiac.org/Belt-and-Road/why-hkiac-belt-and-road-disputes.

---

• ตั้งใจจะสื่อว่การระงับข้อพิพาทโดยการอนุญาโตตุลาการเป็นที่นิยม โดยเลือกสถานที่นั่งพิจารณานอกประเทศจีนค่ะ แต่อย่างไรก็ตามแม้ว่าจะได้รับความนิยมก็ยังมีขอกังขาเรื่องการแทรกแซง

สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจาก THAC ได้ที่ !