Free Consultant
มารู้จัก “ผู้ประนีประนอม” บุคคลสำคัญที่ยุติข้อพิพาทในศาล
เมื่อข้อพิพาทเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมแล้วนั้น ในหลายๆ ครั้งที่ระหว่างพิจารณาคดี ศาลอาจเล็งเห็นว่าคู่พิพาทสามารถที่จะหาทางออกได้ ก็จะจัดตั้ง “ผู้ประนีประนอม” ขึ้นดำเนินการไกล่เกลี่ยให้คำแนะนำและช่วยเหลือให้คู่ความทั้งสองฝ่ายสามารถบรรลุข้อตกลงร่วมกันได้ ในบทความนี้ของ THAC จึงจะพาทุกคนมารู้จักกับผู้ประนีประนอม ประมวลจริยธรรมของผู้ประนีประนอม การขึ้นทะเบียนผู้ประนีประนอมประจำศาล และพาไปรู้จักผู้ประนอมข้อพิพาท รวมถึงแนะนำโครงการดีๆ สำหรับผู้ที่อยากเป็นผู้ประนอมข้อพิพาทอีกด้วย
ผู้ประนีประนอม คือ บุคคลหรือคณะบุคคลที่แต่งตั้งมาเพื่อให้มีอำนาจในการดำเนินการไกล่เกลี่ย และระงับข้อพิพาทนั้นๆ ซึ่งจะต้องคำนึงถึงความเหมาะสมของประเด็นที่เกิดข้อพิพาทบุคคลนั้นและความพอใจของคู่ความเท่าที่จะพึงกระทำได้ โดยหลักแล้วผู้ประนีประนอมจะทำหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ยและดำเนินการเพื่อช่วยเหลือศาลในการไกล่เกลี่ยคดีใดคดีหนึ่ง แต่ไม่ได้มีหน้าที่ตัดสินชี้ขาด ทำให้การคัดเลือกผู้ประนีประนอมจะต้องคำนึงถึงคุณสมบัติและความเหมาะสม ทำให้ศาลยุติธรรมได้จัดทำประมวลจริยธรรมผู้ประนีประนอมขึ้นมา เพื่อแนะนำว่าผู้ประนีประนอมควรปฏิบัติหรือไม่ควรปฏิบัติอย่างไรทั้งในการปฏิบัติหน้าที่และการดำรงตน ซึ่งจริยธรรมที่เกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่ที่สำคัญๆ นั้น จะมีชื่อว่า “ประมวลจริยธรรมผู้ประนีประนอม” ประกอบด้วย
- ความเป็นกลาง จำเป็นต้องวางตัวเป็นกลาง ไม่แสดงพฤติกรรมเอียงเอนไปยังฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง และต้องไม่ยินยอมให้บุคคลภายนอกใช้อิทธิพลใดๆ ที่ทำให้สูญเสียความเป็นกลาง
- ความขัดแย้งในผลประโยชน์ กรณีที่ผู้ประนีประนอมมีความขัดแย้งในผลประโยชน์ทั้งที่เกิดขึ้นแล้วหรือในอนาคต จำเป็นที่ต้องเปิดเผยอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความสัมพันธ์ทางการเงิน ธุรกิจ วิชาชีพ ครอบครัว หรือทางสังคมกับคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
- การรักษาความลับ ผู้ประนีประนอมจำเป็นต้องเก็บรักษาข้อมูลหรือข้อเท็จจริงต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการไกล่เกลี่ยไว้เป็นความลับ
- จริยธรรมที่เกี่ยวกับการดำรงตนและครอบครัว ผู้ประนีประนอมต้องประพฤติตนให้ถูกต้องตามกฎหมายและทำนองคลองธรรม ไม่มีหนี้สินรุงรัง ไม่สามารถครองสติได้จากการเสพของมึนเมา การเล่นพนัน ไม่อนุญาตให้บุคคลอื่นใช้อำนาจความเป็นผู้ประนีประนอมเพื่อแสวงหาประโยชน์อันมิชอบ รวมถึงจะต้องมีมารยาทที่ดีงาม ใช้กิริยาสุภาพเรียบร้อย ให้เกียรติคู่ความทุกฝ่ายและต่อบุคคลทั่วไป
เนื่องจาก ผู้ประนีประนอมไม่ถือเป็นเจ้าหน้าที่ศาลหรือลูกจ้างของศาลโดยตรง แต่มาจากผู้รับผิดชอบศาลโดยจะเป็นผู้คัดเลือกบุคคลที่มีความเหมาะสม และทำการแต่งตั้งขึ้นทะเบียนผู้ประนีประนอมประจำศาล โดยจะต้องมีลักษณะและคุณสมบัติครบถ้วนตามข้อกำหนดการขึ้นทะเบียนผู้ประนีประนอมประจำศาล
การขึ้นทะเบียนผู้ประนีประนอมประจำศาล
ตามข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยการไกล่เกลี่ย พ.ศ. 2554 ข้อ 50 ได้มีการกำหนดให้คำนึงความต้องการของแต่ละศาล สามารถดูประกาศได้ของแต่ละศาลว่าจะมีการเปิดขึ้นทะเบียนผู้ประนีประนอมศาลเมื่อใด โดยคุณสมบัติของผู้ขึ้นทะเบียนจะต้องมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้าม ตามนี้
- มีสัญชาติไทย
- มีอายุไม่ต่ำกว่ายี่สิบห้าปีบริบูรณ์ในวันสมัคร
- เป็นผู้สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีและมีประสบการณ์ในการทำงานมาไม่น้อยกว่า 5 ปี หรือวุฒิต่ำกว่าปริญญาตรีแต่มีประสบการณ์ในการทำงานสาขาต่างๆ อันจะเป็นประโยชน์แก่การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทไม่น้อยกว่า 10 ปี
- ไม่เป็นข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรมตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม
- ไม่เป็นผู้มีความประพฤติเสื่อมเสียหรือบกพร่องในศีลธรรมอันดี
- เป็นผู้มีความพร้อมที่จะเสียสละเวลาปฏิบัติหน้าที่ผู้ประนีประนอมประจำศาล
- ไม่เป็นผู้ประกอบอาชีพหรือวิชาชีพหรือกระทำกิจการใดอันอาจกระทบกระเทือนถึงการปฏิบัติหน้าที่ผู้ประนีประนอมประจำศาลหรืออาจเสื่อมเสียถึงเกียรติศักดิ์แห่งสถาบันศาลยุติธรรม
- ไม่เป็นผู้มีหนี้สินล้นพ้นตัว
- ไม่เป็นบุคคลที่ศาลมีคำสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ คนเสมือนไร้ความสามารถหรือจิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ
- ไม่เคยได้รับโทษจำคุกโดยคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ
จะเห็นได้ว่าคุณสมบัติของผู้ประนีประนอมประจำศาลไม่ได้มีการกำหนดอาชีพว่าต้องมีความเกี่ยวข้องกับกฎหมายโดยตรง ซึ่งในช่วงเวลาที่ผ่านมาก็มีโครงการตั้งพระเป็นผู้ประนีประนอมประจำศาลด้วย (อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่)
ผู้ประนอมข้อพิพาท
สำหรับบางท่าที่มีความสงสัยว่า “ผู้ประนอมข้อพิพาท” คือใคร แตกต่างหรือเหมือนกับผู้ประนีประนอมอย่างไร ความหมายของผู้ประนอมข้อพิพาท (Conciliator) หรือผู้ไกล่เกลี่ย (Mediator) คือผู้มีหน้าที่ช่วยอำนวยความสะดวกในการเจรจาระหว่างคู่พิพาทให้เกิดผลลัพธ์ที่พึงพอใจทั้งสองฝ่าย โดยความแตกต่างกับผู้ประนอมข้อพิพาทคือจะเป็นการระงับข้อพิพาททางเลือกนอกศาล ในขณะที่ผู้ประนีประนอมจะดำเนินการไกล่เกลี่ยในชั้นศาลนั่นเอง คุณลักษณะที่ดีสำหรับผู้ประนอมข้อพิพาท ประกอบด้วย
- มีความเป็นกลาง ไม่แสดงความคิดเห็นหรือกิริยาที่ให้เห็นว่าเกิดความลำเอียง ต้องเปิดเผยความขัดแย้งในผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นแล้วหรืออาจเกิดขึ้นในอนาคต เช่น ความสัมพันธ์ทางธุรกิจ เป็นต้น
- บุคคลที่มีความอดทน เก็บความลับได้ และสามารถรวบรวมความคิดเห็นในช่วงเวลานานๆ ได้
- มีทักษะและจิตวิทยาในการพูดเพื่อให้คนอื่นคล้อยตามและเห็นด้วย
- มีทักษะในการติดต่อสื่อสารกับคู่พิพาทได้ ทำให้คู่พิพาทรู้สึกผ่อนคลายและเจราจากันมากขึ้น
- มีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับข้อพิพาทนั้นๆ พร้อมมีประสบการณ์และองค์ความรู้ต่างๆ ที่เกิดกับข้อพิพาทขึ้นและมีความยุ่งยากมาก่อน รวมถึงมีความเข้าใจในขั้นตอนการระงับข้อพิพาท
- มีความสามารถในการจัดการกับสิ่งที่ไม่แน่นอนให้เกิดความแน่นอน และมีความน่าจะเป็นได้มากกว่าเป็นไปไม่ได้
อยากเป็นผู้ประนอมข้อพิพาทต้องทำอย่างไร?
สำหรับผู้อ่านที่มีความสนใจอยากเป็นผู้ประนอมข้อพิพาท ที่ผ่านมาทางสถาบัน THAC ได้มีการจัดโครงการจัดอบรมหลักสูตรผู้ประนอม (Thai Mediation Training Course) สำหรับบุคคลทั่วไปที่สนใจ โดยสาระสำคัญจะเป็นการเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับความรู้พื้นฐานด้านการประนอม ทักษะขั้นสูง และศึกษาข้อบังคับเกี่ยวกับการประนอมของ THAC เพื่อสร้างมาตรฐานของผู้ประนอมให้เป็นไปตามมาตรฐานของสถาบันฯ อันเป็นที่ยอมรับของสากล พร้อมยังมีการฝึกปฏิบัติการประนอมข้อพิพาทในรูปแบบจำลอง เพื่อสร้างเสริมประสบการณ์ในการประนอมผ่านสถานการณ์จริงอีกด้วย (อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่)
สำหรับใครมีคุณสมบัติ ประกอบด้วยสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าระดับปริญญาตรีหรือเทียบเท่า มีความรู้ความชำนาญ และประสบการณ์ในการทำงานที่เป็นประโยชน์ในแต่ละสาขาวิชาชีพ อายุมากกว่า 35 ปีบริบูรณ์ ที่สนใจอยากเข้าร่วมโครงการนี้และสามารถสมัครเพื่อรับการคัดเลือกเป็นผู้ประนอมของ THAC ได้ที่นี่ รวมถึงสามารถติดตามรายละเอียดข่าวสารผ่านช่องทางต่างๆ ของ THAC อาทิเช่น Facebook, Linked In, Website
เกี่ยวกับเรา
สถาบันอนุญาโตตุลาการ (Thailand Arbitration Center) หรือ THAC เป็นสถาบันฯ ที่ให้บริการด้านการอนุญาโตตุลาการ และการประนอมข้อพิพาทในระดับสากล ดำเนินการตั้งแต่ พ.ศ. 2558 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมระบบอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ และให้บริการด้านอนุญาโตตุลาการที่มีความเป็นอิสระและมีมาตรฐานสากล ด้วยประสบการณ์และความชำนาญทางวิชาชีพ จึงทำให้มั่นใจได้ว่าผู้มาใช้บริการจะได้รับบริการที่ถูกต้องรวดเร็ว อีกทั้ง THAC ตั้งอยู่ใจกลางเมือง ช่วยให้สะดวกสบายในการเดินทาง และมีอัตราค่าบริการที่ต่ำกว่า ช่วยให้ประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย
อ้างอิง