ชวนรู้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง แตกต่างจากข้อพิพาททางอาญาอย่างไร

ชวนรู้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง แตกต่างจากข้อพิพาททางอาญาอย่างไร

การไกล่เกลี่ยถือเป็นกระบวนการหนึ่งที่จะช่วยผสานความเข้าใจให้กลับมาเป็นเหมือนเดิม ซึ่งจากบทความก่อนหน้านั้นได้มีการกล่าวถึงขั้นตอนการไกล่เกลี่ยแล้ว ในบทความนี้จะพาทุกท่านมารู้เกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งและอาญา ว่ามีความเหมือนและความแตกต่างอย่างไร

ข้อพิพาททางแพ่งและอาญา คือ?

เมื่อเกิดความขัดแย้งขึ้นแล้ว การจะหาทางออกโดยพึ่งพากฎหมายนั้น จำเป็นที่จะต้องทราบก่อนว่าข้อพิพาทหรือคดีเหล่านั้นเกี่ยวข้องกับอะไร โดยสามารถแบ่งออกได้หลักๆ คือ

1.) ข้อพิพาททางแพ่ง คือ ข้อพิพาทที่เกิดจากการผิดสัญญา ข้อตกลงระหว่างคู่พิพาท หรือบุคคลทั้ง 2 ฝ่าย และมีการเรียกร้องค่าเสียหายหรือสินไหมทดแทน ไม่ว่าจะเป็นคดีกู้ยืมเงิน คดีเช่าทรัพย์ คดีตั๋วเงิน คดีผิดสัญญา คดีจำนอง คดีซื้อขาย คดีมรดก เป็นต้น ซึ่งจำเป็นจะต้องจ้างทนายในการฟ้องร้องดำเนินคดีในชั้นศาลเท่านั้น

2.) ข้อพิพาททางอาญา คือ คดีที่มีความผิดทั้งแบบยอมความได้และยอมความไม่ได้ โดยนับเป็นคดีที่กระทบกระเทือนถึงสาธารณชนในบ้านเมืองหรือการฟ้องเพื่อให้คู่กรณีติดคุก ถูกปรับ ประหารชีวิต เช่น คดีทำร้ายร่างกาย ลักทรัพย์ ชิงทรัพย์ ปล้นทรัพย์ ฆ่าคนตาย ประมาทโดยทำให้ผู้อื่นบาดเจ็บหรือถึงแก่ชีวิต ฯลฯ โดยสามารถแจ้งความร้อนทุกข์กับเจ้าหน้าที่ตำรวจหรือการฟ้องร้องผ่านทนาย

นอกจากข้อพิพาทด้านบนแล้ว ยังมี ข้อพิพาททางแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา คือ เป็นคดีที่มีมูลมาจากการกระทำความผิดทางอาญาแต่สามารถตกลงประนีประนอมยอมความในส่วนของสินไหมทดแทนได้ หรือจะต้องมีความรับผิดในทางแพ่งเกิดจากผลของการกระทำความผิดอาญาโดยตรง เช่น ความผิดทางอาญาเกี่ยวกับร่างกาย จิตใจ เสรีภาพ ชื่อเสียง ร่างกาย หรือทรัพย์สิน เป็นต้น

การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทข้อพิพาททางแพ่ง แตกต่างจากข้อพิพาททางอาญาอย่างไร?

จากพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 เป็นกฎหมายที่เข้ามาอำนวยความยุติธรรมให้กับประชาชนและภาครัฐบาล เพื่อให้คู่พิพาทมีโอกาสเจรจาตกลงกันอย่างสันติวิธี โดยจะเป็นลดภาระให้กับชั้นศาล ซึ่งปัจจุบันหน่วยงานรัฐบาลมีจัดบริการนี้ขึ้น เพื่อให้สะดวก รวดเร็ว โดยไม่มีค่าบริการทนายหรือค่าธรรมเนียมศาล ซึ่งประกอบด้วยการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งและอาญา มีรายละเอียดและความแตกต่างกัน ดังนี้

การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง คือ การดำเนินการเพื่อให้คู่พิพาทได้เจรจาตกลงกันโดยเป็นข้อพิพาททางแพ่งหรือข้อพิพาททางแพ่งที่เกี่ยวข้องกับอาญา  ซึ่งกระบวนการที่ดำเนินการอย่างสันติวิธี ทว่าจะไม่มีการวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาท ซึ่งกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งนั้นสามารถที่จะดำเนินการได้ทั้งนอกศาล ตลอดจนในชั้นศาลหรือชั้นบังคับคดี  นอกจากนี้ เมื่อมีการตกลงไกล่เกลี่ยสำเร็จ สามารถที่จะบันทึกข้อตกลงเพื่อระงับข้อพิพาททั้งสองฝ่ายได้ หากเกิดมีกรณีที่ไม่ปฏิบัติตามข้อตกลง สามารถที่จะยื่นบังคับให้ทำตามข้อตกลงในชั้นศาลได้ อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีข้อพิพาทที่ไกล่เกลี่ยไม่ได้ คือ ข้อพิพาทที่เกี่ยวกับสิทธิแห่งสภาพบุคคล สิทธิในครอบครัว กรรมสิทธิ์ในสังหาริมทรัพย์

การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา คือ การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญาที่เป็นข้อพิพาทที่มีความผิดอันยอมความได้ หรือความผิดลหุโทษตามมาตรา 390 ถึงมาตรา 395 และมาตรา 397 หรือความผิดลหุโทษอื่นที่ไม่กระทบต่อส่วนรวมตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา โดยแบ่งได้เป็นข้อพิพาทอาญาในขั้นการสอบสวน คือ เป็นการดำเนินการในระหว่างขั้นตอนการสอบสวน ที่มีเจ้าหน้าที่พนักงานสอบสวนจัดให้ดำเนินการเพื่อระงับคดีอาญาผ่านการเจรจาตกลงหรือเยียวยาความเสียหาย โดยผู้เข้ามาไกล่เกลี่ยในข้อพิพาททางอาญาบางกรณีอาจจำเป็นที่จะต้องยื่นคำขอต่อผบ.ตร. ปลัด กลาโหมฯ ปลัด มหาดไทยฯ  หรืออัยการสูงสุด จะเห็นได้ว่าการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งและอาญานั่นจะมีความแตกต่างกัน โดยข้อพิพาททางอาญาจะมีความซับซ้อนในแง่ของมาตราและการดำเนินการในชั้นสอบสวนคดี

 

การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทกับ THAC

นอกจากการไกล่เกลี่ยผ่านหน่วยงานของรัฐแล้ว ทาง THAC ยังมีบริการที่เกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทอีกด้วย ซึ่งเป็นหนึ่งในแนวทางระงับข้อพิพาททางเลือกนอกศาล เหมาะสำหรับคู่พิพาทที่ต้องการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทที่เกิดขึ้นอย่างสันติและรักษาความลับ ซึ่งทาง THAC นั่นพร้อมให้บริการสำหรับผู้ที่ต้องการ เรามีผู้ไกล่เกลี่ยที่มีความสามารถ ประสบการณ์ และความชำนาญหลากหลายด้านเพื่อหาข้อยุติอย่างสันติวิธี

 

เกี่ยวกับเรา

สถาบันอนุญาโตตุลาการ (Thailand Arbitration Center) หรือ THAC เป็นสถาบันฯ ที่ให้บริการด้านการอนุญาโตตุลาการ และการประนอมข้อพิพาทในระดับสากล ดำเนินการตั้งแต่ พ.ศ. 2558 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมระบบอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ และให้บริการด้านอนุญาโตตุลาการที่มีความเป็นอิสระและมีมาตรฐานสากล ด้วยประสบการณ์และความชำนาญทางวิชาชีพ จึงทำให้มั่นใจได้ว่าผู้มาใช้บริการจะได้รับบริการที่ถูกต้องรวดเร็ว อีกทั้ง THAC ตั้งอยู่ใจกลางเมือง ช่วยให้สะดวกสบายในการเดินทาง และมีอัตราค่าบริการที่ต่ำกว่า ช่วยให้ประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย