THAC ชวนรู้ เมื่อเกิดข้อพิพาทระหว่างประเทศต้องทำอย่างไร?

THAC ชวนรู้ เมื่อเกิดข้อพิพาทระหว่างประเทศต้องทำอย่างไร?

ความแตกต่างทั้งเชื้อชาติ สัญชาติ ศาสนา ความเชื่อ ภาษา นับเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดข้อพิพาทขึ้นโดยง่าย ซึ่งเมื่อเกิดข้อพิพาทขึ้น หลายคนมักนึกถึงการขึ้นโรงขึ้นศาล แล้วถ้าหากเกิดข้อพิพาทระหว่างประเทศขึ้น จะต้องดำเนินการอย่างไร? ในบทความนี้ของ THAC จะพาทุกคนมารู้ว่าข้อพิพาทระหว่างประเทศหมายถึงอะไร มีอะไรบ้าง และวิธีการระงับข้อพิพาทระหว่างประเทศโดยสันติวิธี

ข้อพิพาทระหว่างประเทศ

ข้อพิพาทระหว่างประเทศ หมายถึง ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นระหว่างประเทศ โดยสามารถเป็นได้ทั้งระหว่างรัฐกับรัฐ รัฐกับเอกชน เอกชนกับเอกชน ตลอดจนความขัดแย้งระหว่างประชาชน กลุ่มชน ภูมิภาค องค์การระหว่างประเทศ และประชาคมโลก ซึ่งไม่สามารถหาข้อยุติได้ในประเด็นข้อกฎหมายหรือข้อเท็จจริง  โดยข้อพิพาทระหว่างประเทศที่เกิดขึ้นระหว่างรัฐ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ ข้อพิพาททางการเมือง หรือข้อขัดแย้งที่คู่กรณีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเรียกร้องให้แก้ไขสิทธิหรือกฎหมายที่ใช้อยู่ ซึ่งนับเป็นข้อเท็จจริงที่ควรใช้วิธีระงับข้อพิพาทโดยทางการเมือง เช่นกันในกรณีที่คู่พิพาทไม่ยอมให้อนุญาโตตุลาการหรือองค์กรศาลระหว่างประเทศเป็นผู้วินิจฉัยก็สามารถทำให้กลายเป็นข้อพิพาททางการเมืองได้  ในขณะที่อีกประเภท คือ คดีพิพาทในด้านกฎหมาย คือ ข้อขัดแย้งที่คู่กรณีไม่สามารถตกลงกันได้เกี่ยวกับการบังคับใช้หรือตีความในกฎหมายที่ใช้อยู่ เหมาะจะใช้วิธีการระงับข้อพิพาทโดยทางกฎหมาย

 

การระงับข้อพิพาทระหว่างประเทศโดยสันติวิธี

โดยทั่วไปแล้วการระงับข้อพิพาทจะมีด้วยกัน 2 ลักษณะ คือ การระงับข้อพิพาทระหว่างประเทศด้วยการใช้กำลัง นับเป็นการกระทำที่มิชอบด้วยกฎหมาย อย่างไรก็ตามหากเป็นการป้องกันตัวหรือเข้าข่ายกฎหมายที่อนุญาตให้กระทำจะถือเป็นกรณียกเว้น ส่วนอีกลักษณะคือ การระงับข้อพิพาทโดยสันติ ซึ่งการใช้กองกำลังทหารถือเป็นข้อห้ามที่สำคัญ โดยส่วนมากแล้วรัฐมักจะใช้วิธีการเจรจาทางการทูตเป็นวิธีการระงับข้อพิพาทอย่างสันติ ถึงแม้การทูตจะไม่มีผลบังคับทางกฎหมาย นอกเหนือจากการเจรจาทูตแล้ว ยังมีวิธีการประนอมข้อพิพาทโดยใช้รัฐที่สามที่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับคู่พิพาทเข้ามาร่วมหาทางออกอย่างสันติร่วมกัน ประกอบด้วย

• การเจรจาและการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ผู้ไกล่เกลี่ยจะทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมระหว่างคู่พิพาท โดยอาจทำการติดต่อกับแต่ละฝ่ายสลับไปมาเพื่อให้ทั้งคู่ตกลงยอมรับข้อเสนอ
• การประนีประนอม จะมีการจัดตั้งองค์กรประนีประนอมขึ้นโดยจะต้องผ่านความยินยอมของคู่พิพาท เพื่อเสนอข้อยุติให้กับคู่พิพาท แต่ไม่มีผลบังคับทางกฎหมาย
• การสืบสวนหาข้อเท็จจริง จะเป็นค้นหาข้อเท็จจริงที่เป็นสาเหตุให้เกิดความขัดแย้งขึ้น โดยมอบหมายให้คณะกรรมาธิการสืบสวนหาข้อเท็จจริง แต่ไม่ได้มีหน้าที่วินิจฉัย ยกเว้นแต่ข้อเท็จจริงนั้นๆ สามารถยุติทางใดทางหนึ่งก็สามารถที่จะวินิจฉัยได้

อย่างไรก็ตาม หากวิธีการประนอมข้อพิพาทไม่สำเร็จ จะมีการใช้วิธีการระงับข้อพิพาททางศาล ที่เป็นวิธีการระงับข้อพิพาทระหว่างประเทศอย่างสันติ แต่ความแตกต่างคือ จะมีการมอบคำชี้ขาดหรือคำวินิจฉัยให้กับคู่พิพาท ที่จะมีผลผูกพันทางกฎหมาย โดยจะมีทั้งการอนุญาโตตุลาการ และการนำคดีขึ้นสู่ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ หรือศาลระหว่างประเทศอื่นๆ ที่มีเขตอำนาจเฉพาะเรื่อง

 

ยกตัวอย่างข้อพิพาทระหว่างประเทศไทย – ลาว

หนึ่งในตัวอย่างข้อพิพาทระหว่างประเทศที่หลายคนทราบกัน คือ การลากเส้นพรมแดนไทย-ลาว ที่มีข้อพิพาทมายาวนานกว่า 30 ปี ซึ่งต้องย้อนความก่อนว่า การลากเส้นพรมแดนระหว่างประเทศนั้นเกิดขึ้นตาม “อนุสัญญาระหว่างสยามและฝรั่งเศส เพื่อวางระเบียบความเกี่ยวพันระหว่างสยามกับอินโดจีน ปี พ.ศ. 2469”  โดยให้ยึดเอาร่องน้ำลึกของแม่น้ำโขงเป็นเส้นแบ่งเขตแดน แต่อย่างไรก็ตามการยึดถือตามวิธีดังกล่าวนั้นสามารถทำให้เกิดข้อพิพาทระหว่างประเทศได้ เนื่องจากธรรมชาติมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ทำให้บางครั้งเกิดสันดอนทรายขึ้น ซึ่งส่งผลต่อทำให้เกิดความสงสัยว่าเกาะที่เกิดขึ้นนั้นเป็นกรรมสิทธิ์ของประเทศใดกันแน่ โดยทั้งสองฝ่ายตัดสินใจยุติความขัดแย้งผ่านการเจรจาและตั้งคณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย-ลาว

 

กล่าวได้ว่าเมื่อเกิดข้อพิพาทระหว่างประเทศแล้ว การใช้วิธีการระงับข้อพิพาทโดยสันติวิธีเป็นวิธีการที่เหมาะสมที่สุด เพราะได้รับการยอมรับจากนานาชาติ ซึ่งหากเกิดข้อพิพาทระหว่างประเทศระหว่างรัฐกับเอกชนขึ้น THAC สถาบันอนุญาโตตุลาการก็เป็นองค์กรอิสระ มีความเป็นกลางและอิสระในการดำเนินการต่างๆ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่นี่

 

เกี่ยวกับเรา

สถาบันอนุญาโตตุลาการ (Thailand Arbitration Center) หรือ THAC เป็นสถาบันฯ ที่ให้บริการด้านการอนุญาโตตุลาการ และการประนอมข้อพิพาทในระดับสากล ดำเนินการตั้งแต่ พ.ศ. 2558 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมระบบอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ และให้บริการด้านอนุญาโตตุลาการที่มีความเป็นอิสระและมีมาตรฐานสากล ด้วยประสบการณ์และความชำนาญทางวิชาชีพ จึงทำให้มั่นใจได้ว่าผู้มาใช้บริการจะได้รับบริการที่ถูกต้องรวดเร็ว อีกทั้ง THAC ตั้งอยู่ใจกลางเมือง ช่วยให้สะดวกสบายในการเดินทาง และมีอัตราค่าบริการที่ต่ำกว่า ช่วยให้ประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย