
การระงับข้อพิพาททางเลือกคืออะไร?

การระงับข้อพิพาททางเลือกคืออะไร?
เชื่อไหมว่า ข้อพิพาทที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคล หรือองค์กร สามารถจบลงได้ แม้ไม่ได้ฟ้องร้องเป็นคดีความ?
การระงับข้อพิพาททางเลือก คือกระบวนการระงับข้อพิพาทด้วยวิธีอื่น ๆ นอกจากวิธีการทางศาล โดยให้คู่พิพาทได้หาข้อตกลงร่วมกันเพื่อยุติข้อพิพาทโดยไม่ต้องฟ้องร้อง เป็นคดีความ แบ่งได้ 4 วิธีได้แก่ การเจรจา (Negotiation) การประนีประนอมข้อพิพาท (Mediation) หรือเรียกอีกอย่างว่าการไกล่เกลี่ย (Conciliation) และการใช้กระบวนการอนุญาโตตุลาการ (Arbitration)
การเจรจา (Negotiation)
การเจรจา (Negotiation) คือวิธีที่คู่พิพาทจับมือพูดคุยหาทางออก ยุติข้อพิพาทกันเอง เป็นการระงับข้อพิพาทเบื้องต้น แบบไม่เป็นทางการ โดยไม่มีบุคคลที่ 3 มาเกี่ยวข้อง
ข้อดีของการเจรจา
- ยืดหยุ่น เพราะเป็นการเจรจาแบบไม่เป็นทางการ จึงมีความยืดหยุ่นมากกว่ากระบวนการระงับข้อพิพาทประเภทอื่น
- จบลงอย่างรวดเร็วเมื่อเปรียบเทียบกับการขึ้นศาลหรือเป็นคดีความ
- รักษาความสัมพันธ์
- มีความเป็นส่วนตัว
ข้อเสียของการเจรจา
- มีโอกาสที่จะตกลงกันไม่ได้ และไม่สามารถยุติข้อพิพาทได้
- ไม่มีการคุ้มครองหรือรับรองทางกฎหมาย
- ความไม่เสมอภาคของอำนาจต่อรอง (ในกรณีที่อำนาจต่อรองต่างกันมากเช่นบริษัทใหญ่กับลูกจ้าง)
การประนอมข้อพิพาท หรือ การไกล่เกลี่ย (Mediation or Conciliation)
การประนอมข้อพิพาท หรือ การไกล่เกลี่ย (Mediation or Conciliation) คือการตั้งบุคคลที่ 3 ขึ้นมาเป็นคนกลางช่วยอำนวยความสะดวกให้คู่พิพาทค้นหาความต้องการที่แท้จริงในการระงับข้อพิพาทแต่ไม่มีการตัดสินชี้ขาด ซึ่งต่างจากการอนุญาโตตุลาการที่มีอนุญาโตตุลาการเข้ามาพิจารณาชี้ขาดข้อพิพาทที่เกิดขึ้น
ข้อดีของการประนอมข้อพิพาท
- คู่พิพาทมีอำนาจสมบูรณ์ในการร่างข้อตกลงร่วมกัน เพราะผู้ประนอมเข้ามาช่วยอำนวยความสะดวกในการหาความต้องการที่แท้จริงของทั้งสองฝ่ายเท่านั้น.
- ความตึงเครียดน้อยกว่า เมื่อเทียบกับการอนุญาโตตุลาการ หรือศาล
- รักษาความสัมพันธ์ของทั้งสองฝ่าย
- การดำเนินการระงับข้อพิพาทเป็นความลับ
- จบข้อพิพาทได้อย่างรวดเร็ว
ข้อเสียของการประนอมข้อพิพาท
- เนื่องจากเป็นการตัดสินใจของทั้ง 2 ฝ่าย ข้อยุติจึงอาจไม่เกิดขึ้น หากไม่สามารถหาข้อตกลงที่สามารถยินยอมร่วมกันได้
- ไม่มีบทกฎหมาย หรืออำนาจศาลใดๆ รองรับหรือบังคับให้คู่พิพาททำตาม
การอนุญาโตตุลาการ (Arbitration)
การอนุญาโตตุลาการ (Arbitration) คือ การแต่งตั้งบุคคลที่ 3 ขึ้นมา (เพียงคนเดียว หรือแต่งตั้งเป็นคณะก็ได้ โดยต้องแต่งตั้งเป็นจำนวนคี่เท่านั้น) เพื่อหาข้อยุติ ซึ่งจะถูกเรียกว่า “คำชี้ขาด” และ คู่พิพาทจะมีความผูกพันตามคำชี้ขาดนั้น
ข้อดีของการอนุญาโตตุลาการ
- มีความยืดหยุ่น เมื่อเทียบกับการเป็นคดีความหรือขึ้นศาล
- ประหยัดเวลา ใช้เวลาไม่นานในการยุติข้อพิพาท
- รักษาความลับของข้อพิพาท
- คู่พิพาทสามารถเลือกอนุญาโตตุลาการเองได้
- คู่พิพาทมีผลผูกพันให้ทำตามคำชี้ขาด
ข้อเสียของการอนุญาโตตุลาการ
- หากคู่พิพาทไม่ปฎิบัติตามคำชี้ขาด จะต้องมีการฟ้องศาลเพื่อใช้อำนาจศาลในการบังคับให้คู่กรณีปฏิบัติตามคำชี้ขาดนั้น

บทความเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ย
- ต้องการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท? THAC ชวนรู้วิธีการยื่นคำร้องขอไกล่เกลี่ย
- ไม่ต้องขึ้นโรงขึ้นศาล แนะนำการไกล่เกลี่ยก่อนฟ้อง จบข้อพิพาทอย่างสันติด้วยคนกลาง
- รู้จัก TalkDD ระบบไกล่เกลี่ยพิพาทออนไลน์ มิติใหม่ของกระบวนการยุติธรรมทางเลือก
- ความเป็นไปได้ของการระงับข้อพิพาททางเลือก (ADR ) บนกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA)
- เทคนิคสำคัญที่ช่วยให้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทสำเร็จด้วยดี
- เจรจา หรือ ไกล่เกลี่ย หนทางไหนที่เหมาะในการระงับข้อพิพาทการค้าระหว่างประเทศ
- เกิดความขัดแย้ง แต่ไม่อยากขึ้นศาล? ชวนรู้จัก “การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท”หรือ”การประนอมข้อพิพาท”
- ระงับข้อพิพาทคดีทรัพย์สินทางปัญญานอกศาลผ่านการไกล่เกลี่ย
- แนวทางการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางเลือกกับ THAC
- การระงับข้อพิพาททางเลือกคืออะไร?
- ไกล่เกลี่ยหนี้สินแบบไหนไม่ให้ติดเครดิตบูโร
- ชวนรู้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง แตกต่างจากข้อพิพาททางอาญาอย่างไร
- ถอดบทเรียนแนวทางการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครอง
- THAC ชวนรู้ขั้นตอนการไกล่เกลี่ย ต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง?